हुंडा एक सामाजिक समस्या मराठी निबंध Hunda Ek Samajik Samasya Marathi Nibandh: आजकाल भारतात कुठलेही वर्तमानपत्र घ्या, तुम्हाला नक्कीच कुठेतरी हुंडा आणि मृत्यूची बातमी मिळेल. म्हणायला आपण मोठी प्रगती केली आहे, तरीही आपण आपला समाज बदलू शकलेलो नाही. स्वातंत्र्याची ताजी हवा जर समाजाच्या मनात आणि मनापर्यंत पोहोचली असती तर हुंडा-प्रथा यासारख्या वाईट प्रथा आज आपल्या समाजात नसत्या.
हुंडा एक सामाजिक समस्या मराठी निबंध Dowry Essay in Marathi
हुंड्याचे प्राचीन आणि अर्वाचीन स्वरूप – एक काळ असा होता की जेव्हा मुलीच्या लग्नात तिचे वडील त्याला जमेल तेवढ्या भेटवस्तू देत असे आणि वरपक्ष त्याला समाधानाने स्वीकारायचा. हुंडा हा प्रकार आपल्या संस्कृतीत एक आदर्श आणि शुभ पैलू मानला जायचा. परंतु, आज हुंडा हे वधू पक्षाच्या शोषणाचे माध्यम बनले आहे. कुठेतरी हे शोषण रोख पैशाच्या रूपात होते तर कुठे दागिन्यांच्या रूपात. कुठेतरी हुंडा मुलाचे शिक्षण म्हणून शुल्क आकारले जाते, तर कुठे हुंडा जमीन, मोटारकार-स्कूटर किंवा इतर स्वरूपात घेतला जातो. प्रकार काहीही असो, हुंडा घेतल्याशिवाय मुलगी डोलीमध्ये चढू शकत नाही.
नववधूंवर जुलूम आणि कन्यापक्षाची दुर्गती – हल्ली आवश्यक हुंडा न मिळाल्यामुळे नववधूला अनेक प्रकारचे ताणे आणि कटाक्ष ऐकावे लागतात. नववधूला अनेक प्रकारचे शारीरिक आणि मानसिक छळ सहन करावे लागतात. हुंड्याच्या लालसाने मुलाचे दुसरे लग्न करण्यासाठी वधूला विष देऊन किंवा जाळून मारले जाते. बर्‍याच घटनांमध्ये त्रस्त नववधूने स्वतःहून आत्महत्या केल्या आहेत. रेल्वेचे रक्तरंजित ट्रॅक, बाथरूममधून निघणारा रॉकेलचा धूर आणि सीलिंगच्या पंखांनी लटकलेल्या मृतदेहांनी याचा पुष्कळदा पुरावा दिला आहे. हुंडारुपी राक्षस वधूपक्षाचे भयंकर शोषण करते. हुंडा न दिल्यास वरात परत येते. जरी लग्न झालं असलं तरी वधूपक्षाला अपमानाचे कडवे विष प्यावे लागते. हुंडयाची व्यवस्था न झाल्यास तर कधीकधी मुलीचे वडील आत्महत्या करतात किंवा कधी तर मुलगी स्वतःच आत्महत्या करते.
हुंडा प्रथेची प्रबलता – हुंड्याची प्रथा इतकी प्रबळ झाली आहे की त्याविरूद्ध आवाज उठवण्याची शक्ती लोकांमध्ये राहिली नाही. हुंड्याविरूद्ध बोलणारी स्त्री मुर्ख किंवा वेडी समजली जाते. सर्वात दु:खद म्हणजे आपल्या समाजातील पुरोगामी, सुशिक्षित घटकही हुंडयाला अप्रत्यक्षपणे पाठिंबा देत आहेत. हुंडा-प्रतिबंधित सरकारी कायद्यांचा समाजावर लक्षणीय परिणाम होत नाही. कायद्याचे पालन करण्यास विशेष महत्त्व दिले जात नाही.
हुंडा प्रथा मिटवण्याचे उपाय – आपल्या नेत्यांनी हुंडा निर्मूलनासाठी पुढे आले पाहिजे. आपल्या तरुण पुरुषांनी हुंडा न घेता लग्न करण्याचा संकल्प केला पाहिजे. हुंडा आणि देयकांवर सामाजिक बहिष्कार घातला पाहिजे. हुंडाविरोधी कायदा पाळला जात आहे की नाही हे पाहणे सरकारचेच कर्तव्य आहे.
आपण आणखी किती दिवस या हुंड्यारुपी राक्षसाला बळी पडावे! या राक्षसाचा अंत झालाच पाहिजे.